Sprzedaż domowych wyrobów kulinarnych to marzenie wielu osób, które chciałyby dzielić się swoimi umiejętnościami kulinarnymi i jednocześnie zarabiać. Polskie prawo umożliwia taką działalność w ramach działalności nierejestrowanej, jednak wiąże się to z pewnymi ograniczeniami i wymogami. W tym artykule wyjaśniamy, jak legalnie sprzedawać domowe wyroby kulinarne, jakie przepisy regulują tę działalność oraz jakie wymogi należy spełnić, aby uniknąć problemów z prawem.
Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana to forma drobnej aktywności zarobkowej, którą można prowadzić bez rejestracji firmy. Została wprowadzona w 2018 roku w ramach Konstytucji Biznesu, aby umożliwić osobom fizycznym prowadzenie działalności na małą skalę bez konieczności dopełniania formalności związanych z zakładaniem działalności gospodarczej.
Działalność nierejestrowana to działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W 2024 roku limit miesięcznego przychodu dla działalności nierejestrowanej wynosi 3181,50 zł (75% z 4242 zł). Warto zaznaczać w kalendarzu datę zmiany minimalnego wynagrodzenia, ponieważ automatycznie zmienia się wtedy również limit przychodów dla działalności nierejestrowanej.
Domowe wyroby kulinarne a działalność nierejestrowana
Sprzedaż domowych wyrobów kulinarnych, takich jak ciasta, pierogi czy przetwory, może być prowadzona w ramach działalności nierejestrowanej, jednak musisz spełnić trzy kluczowe warunki:
- Twój miesięczny przychód nie może przekroczyć ustawowego limitu (75% minimalnego wynagrodzenia)
- Działalność musisz wykonywać osobiście – nie możesz zatrudniać pracowników
- Nie mogłeś wykonywać tej samej działalności w ramach firmy w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat)
Jeżeli spełniasz powyższe warunki, możesz legalnie sprzedawać swoje wyroby kulinarne bez rejestracji działalności gospodarczej. Pamiętaj jednak, że sama działalność nierejestrowana to dopiero początek – równie istotne są wymogi sanitarne, których przestrzeganie jest obowiązkowe.
Wymogi sanitarne przy sprzedaży domowych wyrobów kulinarnych
Nawet w przypadku działalności nierejestrowanej, produkcja i sprzedaż żywności podlega przepisom sanitarnym. Nie możesz ich pominąć, nawet jeśli działasz na małą skalę.
Rejestracja w Sanepidzie
Każda osoba produkująca żywność na sprzedaż musi zarejestrować swoją działalność w Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Sanepid). Dotyczy to również działalności nierejestrowanej. Rejestracji dokonuje się poprzez złożenie wniosku o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Wniosek należy złożyć co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem działalności. Sama rejestracja jest bezpłatna i nie wymaga spełnienia dodatkowych warunków technicznych przed rozpoczęciem działalności. Nie czekaj z rejestracją do ostatniej chwili – lepiej załatwić formalności z wyprzedzeniem, by uniknąć niepotrzebnego stresu.
Wymogi dotyczące pomieszczeń
Choć przepisy nie wymagają oddzielnej kuchni do produkcji żywności w ramach działalności nierejestrowanej, pomieszczenie, w którym przygotowywana jest żywność, powinno spełniać podstawowe wymogi higieniczne:
- Czyste ściany, podłogi i sufity, łatwe do utrzymania w czystości
- Odpowiednia wentylacja, by zapobiegać gromadzeniu się pary, zapachów i wilgoci
- Dostęp do bieżącej wody pitnej o odpowiedniej temperaturze
- Możliwość utrzymania higieny rąk (umywalka, mydło w dozowniku, ręczniki jednorazowe)
- Powierzchnie robocze łatwe do utrzymania w czystości (najlepiej ze stali nierdzewnej lub innego materiału dopuszczonego do kontaktu z żywnością)
- Odpowiednie miejsce do przechowywania surowców i gotowych produktów (lodówka, zamrażarka, suche i chłodne spiżarnie)
Wymogi osobiste
Osoba przygotowująca żywność musi:
- Posiadać aktualne orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych (tzw. książeczkę sanepidowską)
- Przestrzegać zasad higieny osobistej (mycie rąk, czystość odzieży)
- Stosować odpowiednią odzież ochronną podczas przygotowywania żywności (fartuch, czepek lub inne nakrycie głowy)
Badania do książeczki sanepidowskiej możesz wykonać w większości przychodni medycyny pracy. Koszt to zazwyczaj 100-200 zł, a orzeczenie jest ważne przez określony czas (zwykle 1-3 lata), w zależności od rodzaju wykonywanej pracy.
Obowiązki podatkowe w działalności nierejestrowanej
Działalność nierejestrowana, choć nie wymaga rejestracji firmy, podlega opodatkowaniu:
1. Podatek dochodowy – przychody z działalności nierejestrowanej należy wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36. Są one opodatkowane według skali podatkowej, tak jak inne dochody osobiste.
2. Ewidencja sprzedaży – konieczne jest prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży, zawierającej informacje o przychodach. Wystarczy prosty zeszyt lub arkusz kalkulacyjny, w którym zapisujesz datę sprzedaży, rodzaj produktu i kwotę.
3. Zwolnienie z VAT – działalność nierejestrowana korzysta ze zwolnienia z VAT, więc nie ma obowiązku wystawiania faktur VAT. Możesz jednak wystawiać rachunki, jeśli klient tego wymaga.
Prowadź ewidencję sprzedaży na bieżąco – systematyczne zapisywanie przychodów uchroni Cię przed problemami podczas ewentualnej kontroli i ułatwi rozliczenie roczne.
Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów
Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących działalności nierejestrowanej i wymogów sanitarnych może prowadzić do poważnych konsekwencji:
1. Kary finansowe – za brak rejestracji w Sanepidzie grozi kara finansowa, która może wynieść nawet kilka tysięcy złotych. Dodatkowo, w przypadku stwierdzenia naruszeń wymogów higienicznych, kary mogą być jeszcze wyższe.
2. Zakaz prowadzenia działalności – w przypadku stwierdzenia poważnych uchybień sanitarnych, Sanepid może wydać decyzję o zakazie produkcji i sprzedaży. Oznacza to natychmiastowe wstrzymanie działalności do czasu usunięcia nieprawidłowości.
3. Konsekwencje podatkowe – niezgłoszenie przychodów do opodatkowania może skutkować karami skarbowymi, odsetkami za zwłokę oraz koniecznością zapłaty zaległego podatku.
Pamiętaj: Brak rejestracji działalności gospodarczej nie zwalnia z obowiązku przestrzegania przepisów sanitarnych i podatkowych!
Kiedy warto przejść na działalność gospodarczą?
Działalność nierejestrowana ma swoje ograniczenia. Jeśli Twoje domowe wyroby kulinarne cieszą się dużym zainteresowaniem i regularnie zbliżasz się do limitu przychodów, warto rozważyć przejście na pełną działalność gospodarczą. Rejestracja firmy otworzy przed Tobą nowe możliwości rozwoju i pozwoli uniknąć stresujących sytuacji związanych z ryzykiem przekroczenia limitu przychodów.
Działalność gospodarcza umożliwi Ci:
- Brak limitów przychodów – możesz zarabiać tyle, ile jesteś w stanie wypracować
- Możliwość zatrudnienia pracowników, którzy pomogą Ci w produkcji
- Szersze możliwości promocji i rozwoju, w tym profesjonalny marketing
- Możliwość odliczania kosztów działalności, co może znacząco obniżyć podatek
- Budowanie marki i rozwój biznesu w długiej perspektywie
Przejście z działalności nierejestrowanej na działalność gospodarczą jest proste i można dokonać tego w dowolnym momencie, składając wniosek CEIDG-1. Możesz to zrobić online, bez wychodzenia z domu, korzystając z profilu zaufanego lub bankowości elektronicznej.
Sprzedaż domowych wyrobów kulinarnych w ramach działalności nierejestrowanej to doskonały sposób na sprawdzenie swojego pomysłu na biznes bez konieczności zakładania firmy. Daje możliwość przetestowania rynku, zbudowania grona pierwszych klientów i sprawdzenia, czy Twoje produkty mają potencjał komercyjny. Pamiętaj jednak o przestrzeganiu wszystkich wymogów sanitarnych i podatkowych, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Zacznij od małych kroków, dbaj o najwyższą jakość swoich wyrobów i buduj relacje z klientami – to podstawy sukcesu w branży kulinarnej. Jeśli Twoja działalność się rozwinie, zawsze możesz przejść na pełnoprawną działalność gospodarczą i dalej rozwijać swoją kulinarną pasję, przekształcając ją w dochodowy biznes.